ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemleri
Bu standart, gıda zincirinde yer alan bir kuruluşlarda, gıdanın tüketimi anında güvenli olmasını sağlamak ve gıda güvenliğine yönelik olan tehditleri kontrol altına alma yeteneğini göstermek için gerekli olan Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi'ne ait şartları kapsar.
Gıda sektöründe ürün/hizmet üreten kuruluşlarda güvenli ve sağlıklı gıda üretimi için tehlike analizi, kritik kontrol noktaları ile ilgili süreçlerin yönetilmesini ve Kalite Yönetim Sistemi oluşturulmasını tanımlayan ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi global gıda ticaretinde uygulaması gereken bir standard olarak geliştirilmiştir. ISO 22000 dünya çapında güvenli gıda tedarik edilmesini sağlama amacıyla düzenlenmiş bir standarttır.
Gıda ürünleri, sağlımızı en kolay etkileyecek etmenlerin başında gelmektedir. Dolayısıyla gıda ürününün güvenliği ürünü kullanan tüketicinin mutlak bir talebidir ve üretici firmalarda tamamıyla yönetimin sorumluluğudur. Bu nedenle gıda güvenliğine mutlak ve değişmez bir kalite parametresi gözü ile bakmak gerekmektedir. Bir yönetici, işletmesinde sürekli olarak hijyen standartlarına uygun üretim yapılmasını ve piyasaya arz ettiği her parti ürünün güvenli olmasını istiyorsa Gıda Güvenliği Yönetim Sistemini kurmalı, sürekliliğini sağlamalı ve işleyişini desteklemelidir.
ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi, uluslararası çapta gıda tedarik zinciri yönetimi ve gıda güvenliğinin sağlanması açısından önemli bir fırsattır. Bu Standard HACCP'i (Hazard Analysis And Critical Control Points) uygulamak ve geliştirmek için etkili bir araç olarak ortaya çıkarılmıştır. Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi, risk yönetimine dayalı entegre bir sistem olacak şekilde ISO 9001 ve ISO 14001 standartlarıyla entegre olarak uygulanabilir. ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi ana hatlarıyla aşağıda sıralanmıştır.
- 4. Gıda emniyet yönetimi sistemi
- 4.1 Genel gereklilikler
- 4.2 Dokümantasyon gereklilikleri
- 5. Yönetim sorumluluğu
- 5.1 Yönetimin taahhüdü
- 5.2 Gıda güvenliği politikası
- 5.3 Gıda güvenliği sisteminin planlanması
- 5.4 Sorumluluk ve yetki
- 5.5 Gıda güvenliği ekip lideri
- 5.6 İletişim
- 5.7 Acil durum hazırlığı ve cevaplama
- 5.8 Yönetimin gözden geçirmesi
- 6. Kaynak yönetimi
- 6.1 Kaynak sağlama
- 6.2 İnsan kaynakları
- 6.3 Altyapı
- 6.4 Çalışma (iş) ortamı
- 7. Güvenli (sağlıklı) gıda üretiminin planlanması ve gerçekleştirilmesi
- 7.1 Genel
- 7.2 Ön koşul programları
- 7.3 Tehlike analizi için ön aşamalar
- 7.4 Tehlike analizi
- 7.5 Operasyonel ön koşul programlarının kurulması
- 7.6 HACCP Planının oluşturulması
- 7.7 Ön koşulları ve HACCP planını belirleyen dokümantasyonun ve ön bilgilerin güncellenmesi
- 7.8 Doğrulama planı
- 7.9 İzlenebilirlik sistemi
- 8. Gıda güvenliği yönetim sisteminin geçerliliği, doğrulanması ve iyileştirilmesi
- 8.1 Genel
- 8.2 Kontrol faaliyeti kombinasyonlarının geçerliliği
- 8.3 İzleme ve ölçümün kontrolü
- 8.4 Gıda güvenliği yönetim sisteminin doğrulanması
- 8.5 Geliştirme / iyileştirme
Entegre Yönetim Sistemi
ISO 22000 sistemi tek başına kurulabilmektedir. ISO 22000, diğer HACCP standartları gibi belgelendirme amacıyla kullanılmak üzere yayınlanmış olup, firmadaki ISO 9001, ISO 14000 gibi diğer yönetim sistemleri ile entegre kurulabilmektedir. Entegrasyonu kolaylaştırmak için ISO 22000 in madde sıralaması ISO 9001'e benzetilmiştir.
ISO 22000 in Faydaları
- Rekabet gücü yaratarak pazarlamada rakiplerin önüne geçilmesini sağlar.
- Çalışanların hijyen ve gıda güvenliği konusunda bilinçlenmesini sağlar.
- Gıda mevzuatlına ve kanunlara uyumluluğu sağlar.
- Müşteri güvenini ve memnuniyetini sağlar.
- Avrupa Birliği içinde ve yurtdışı ihracaatda ticaret kolaylığı sağlar.
- Ürün kalitesi gelişir.
- Gıda güvenliği konusunda genel bir yaklaşım sağlar.
- Gıda ğüvenliği standardları ve yasal mevzuatla uyum içinde olunduğunun kanıtıdır.
- Potansiyel tehlikeler başlangıçta ortaya çıkarılır ve giderilebilir.
- Gıda kökenli tehlikelerin ekonomik bir şekilde kontrolünü sağlar.
- Proses kontrolü ile hatalı ürün üretme riskinin azaltılmasını sağlar.
- Güvenli olmayan ürünün üretimi ve satışı riskini azaltır.
- Üretilmiş olan ürünün kalite kontrolünden, önleyici kalite güvencesine geçişi sağlar.
- Gıda zehirlenmeleri ve ölüm risklerinin düşürülmesini sağlar.
- Resmi denetimlerde karşılaşılan sorunların en aza indirilmesi için yöntem tanımlar.
- Gıda israfının (gıda bozulmaları, vb.) ve bu israftan kaynaklanan maliyetlerin en aza indirilmesini sağlar.
- Çalışma ortamının iyileşmesini sağlar.
- Gıda tedarik zincirinde iyi bir yer edinme/güven oluşturmayı sağlar.
- Uluslararası pazarlara girişte ilk gereksinimi karşılar.
- Yönetim etkinliğini artırır.
- Marka değerini arttırır.
ISO 22000 Standardı, gıda güvenliği için tehlike oluşturabilecek durumları belirler ve bunlar için şu yükümlülükleri şart koşar:
- Codex Alimentarius prensiplerine uygun bir HACCP Sistemi oluşturulması,
- Bir yönetim sistemi kurulması,
- İyi üretim uygulamaları (GMP)
- Tedarik zinciri içinde etkileşimli iletişim